Հայոց լեզու և Գրականութըուն

                    

Փրկվել ինքդ քեզնից: Օշո

Կար-չկար մի անասնապահ կար: Իմաստունից նա սովորել էր հասկանալ կենդանիների լեզուն և քիչ-քիչ սկսել ականջ դնել նրանց խոսակցություններին:  Մի անգամ մարդը լսում է , թե ինչպես է աքլորը  շանն ասում, որ ձին շուտով սատկելու է:Որպեսզի վնասներ չկրի, մարդը նախօրոք վաճառում է իր ձին:

Որոշ ժամանակ անց, ականջ դնելով աքլորի ու շան խոսակցությանը և իմանալով, որ շուտով սատկելու է նաև իր ջորին, մարդը նրան էլ է վաճառում: Նա շատ գոհ էր և կարծում էր,որ  իմացությունը  մարդուն կյանքում օգնում է:                                               

Բայց ահա մի օր էլ աքլորը շանն ասում է, որ  շուտով մեռնելու է  իրենց տերը: Խուճապահար մարդն շտապում է իմաստունի մոտ՝ խորհրդի: Իմաստունը նրան ասում է.                                                                                                                         

— Հիմա դու կարող ես ինքդ քե՛զ նախապես վաճառել:                                                      

Իսկապես,  իմացությունը,  որը կարող  է օգնել հասկանալու  շրջապատի ինքնությունը , անօգուտ է, երբ գալիս է մարդու՝ իր իսկ մասին մեծապես մտահոգվելու պահը:

 Մեկ  ուրիշ  աշխարհ

Եթե  ես ընտրեի մեկ ուրիշ աշխարհ, ես նորից  կուզեի ծանոթանալ նույն  մարդկանց  հետ, որոնց  հետ  արդեն

ծանոթ եմ։ Չէի վախենա նրանից, ումից հիմա վախենում եմ,

չէի անի այն սխալները, որոնք արդեն արել եմ: Ավելի ջերմ  կլինեի  այն  մարդու հետ , ում  հետ կոպիտ եմ  եղել, կգնահատեի նրան ում այսքան  ժամանակ թերագնահատել  եմ։ Կուզեի նաև հանգիստ խոսել այն մարդու  հետ , ում անգամ  մի բարևն ամաչելով և վախենալով եմ  ասում: Կապրեի կյանքս  այնպես, ինչպես չեմ ապրել և այլևս չեմ էլ կարող ապրել…                     

                                                       Ինչ է ընտրությունը

                                         Ինչպես եմ ընտրություն կատարում

Իմ կարծիքով ընտրություը այն է, որով դու կարող ես ընտրել քեզ հոգեհարազատը,որը տվյալ պահին ճիշտ ես հմարում օրինակ մասնագիտությունը, ուսումը և այլն,իսկ այն մարդուն ում դու ընտրում ես քո ողջ կյանքի ընկեր, ընտրում ես անկախ քո կամքից,այսինքն սրտիտ թելադրանքով: ես հիմնաականում ընտրուտյուն եմ կատարում իմ կամքով, բայց լինում են դեպքեր որում ինձ խորհուրդ է հարկավոր:Ընտրութըուններել կան, որոնք հանգամանքների բերումով չեմ կարող ընտրել  իմ կամքով: ես կցանկանայ շատ հարցերում ընտրության առաջ չկանգնել, միաժամանակ կուզեի ընտրուտյան հնարավորութուն ունենաի:

                        Պատրանքների աշխարհ  թե դառը իրականութուն

Պատրանքները թե դառը իրականութունը:Այս երկու հոգեվիճակներնել ծանոթ են բոլորին; Երբ մարդը ընկնում է պատրանքների գիրկը մոռանում է իրականությունը:մարդը կարող է իր ցանկությամբ իրականությունը անտեսեսել և ընկնել ցանկալի պատրանքի մեջ:Պպատրանքները մարդուն տալիս են այն ամենը ինչ ինչը իրականում կյանքում չունի : Դա  շղարշի պես մի բան է, պատրանքը, հոգու ժամանակավոր հանգիստ   է և դրական լիցքերի հաղորդիչ:մարդը կարող է երազել անսահմանափակ, սակայն երբ պատրանքներից արթնանում է բախվում է դառը և անցանկալի իրականությանը: ճիշտ է դառը իրականությունը անցանկալի  է, սակայան մարդը հանդիպելով դառը իրականությանը սկսում է հուսահատվել: Նա կամ պայքարում է կամել տանլ տալիս, հենց այդ  դառը բայց ճշմարիտ իրականություն է, որ ուժ է տալիս պայքարողին և գրանցում նրա կյանքում  շատ մեծ դրական արդյունքներ, և ես կարծում եմ, որ ավելի լավ է դառը իրականության արձունքները քան քաղցր պատրանքների ժպիտը:

ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐԸ 

Պատերազմները մարդկութըան համամար վնաս եմ:քանի որ պատերազմների ժամանակ զոհվում են հազարավոր մաարդիկ այդ թվում խաղաղ բնակիչներ:Ցավալի է բայց պատերազմները անգամ երեխաների չեն խնայում:Համաշխարային պատմության մեջ լարելի է հանդիպել բազաթիվ պատերազմների որոնց  պատճառները շատ են, բայց այդ խնդիրների լուծումը կարող էին գտնել խաղաղ լումումներ:հազարավոր տարիներ առաջ պատերազմները սկսում էին տարացնքների համար, այն ժամանակ մեր մոլորակը զգալիորեն  տարբերվում էր մեր առորյա աշխարհից:Չկայն այսքան պետություններ, աշխարհը քաղաքակիրդ չէր և այդ խնդիրների լուծման հիմնական միջոցը, դա պատերազմն էր: թույլերը զոհվում էին, ուժեղները շարունակում էին  արշավանքները ու  հզորանալով կազմավորվում որպես թագավորութուներ:Մր պատմության առաջին պատերազմը  ունի առասպելական բնույթ <հայկը և բելը>:Այդ առասպելում  նկարագրվում էր հայերի կազմավորումը որպես առանձին ազգ և թագավորություն,թե ինչպես սովորական նետաձիգը Հայկ անունով դեմ գնաց  Բել անունով բռնապետին հետագայում  հայկը սպանեց Բելին  և հախթեց այդ պատերազմում ստեղծելով հայկ աշղարհը,որը անվանվեց նրա անունով <հայք>: Ճիշտե է դա պատերազմ էր, և իմ նաղաբանում նշեցի, որ դեմ պատեզմներին, սակայն դժվար թե մեկը դեմ լինի Հայկի արարքին: Մեր և համաշխարային պատնության մեջ այքան պատերազմներ են եղել, որոնց դժվար է անհրադառնալը, և ես որոշեցի նշել իմ համար ավելի դաժան պատերազմները: ես կանհրադառնամ պատերազմների առաջացման մի քանի պատճառների որոնք կարող էին և չլինել օրինակ Շամիրամը, ով Ասորեստանի թագուհին էր և սիրահարվել էր Արա Գեղեցիկին և վերջինիս կողմից մերժվելու պատճառով արշավում է Հայք, որի հետեվանքով Արա Գեղեցիկը զոհվում է: Տրոյաի պատերազմը սկսվում է, որովհետև Տրոյաի արքայազնը փաղցնում է հույն արքայի եղբոր նշանածին և այդ պատճառովել սկսվում է պատերազմ և այդ ժամանակ Տրոյան կործանվում է Աքիլեսի և Վոդիզեվսի <Ձիով> հնարքի շնորհիվ:Մեր պտմության մեջ  առավել հիշվող է  <Ավարայրի ճակատամարտը> որը տեղի ունեցավ 451թվականին ճիշտ է Եղիշե Չարենցը նշում է, որ այդ պատերազմում ոչ հաղթող ոչ էլ պարտվող չկա սակայն զոհվեցին հազարավոր մարդիկ այդ թվում նայև հայ հզոր սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանը:Նոր ժամանակների պատերազմներից կանհրադառնամ առաջին և երկրորդ պատերազմների:Առաջին համաշխարայինի ժամանակ թուրքերը պատերազմի շվագի տակ փորձեցին կատարել իրենց վաղեմի երազանքը,<վերացնել հայերին> ճիսհտ է չստացվեց, բայց այնուամենայնիվ  այդ վճռագործության պատճառով զոհ գնաց մեկ ու կես միլիոն հայ և բոլորնել խաղաղ բնակիչներ, և մոտ մեկ միլիոն հայ ցրվեց աշխարհով մեկ: երկրորդ համաշխարայինը, որը տեվեց վեց տարի զոհ գնաց վացուն միլիոն մարդ այդ թվում մեր հայրենակիցները, այդ պատերազմին մասնակցում էին վացունմեկ պետություն, երեք մայրցամաք և չորս օֆկիանոս: Ղարաբաղյան պատերամը նույն պես մեր համար շատ ծանր էր, անկախության տարիներին մենք ոչ միայն մերը պրկեցինք այլ նաև գրավեցինք այլ տարացքներ և ապացուցեցինք թշնամուն որ մենքել կարող էնք  նրանց նման սարնասիրտ և դաժան լինել:Սակայն  Ադրբեջանը մինչ օրս չհասկացավ, որ Ղարաբաղը մնալու  է Հայստանի մեջ և դեռ հրահրում է մեր  զինվորներին:Այսօր էլ պատերազմներ է ընթանում  Սրիայի և իրանի տարացքներում, որը կրում  է կրոնական և ծայրահեղակն բնույթ և իմ կարծիքով եթե այսպես շարունակվի ցավոք տեղի է ունենալու երորդ համաշղարայինը: մենք ամենօր տեսնում և լսում ենք թե ինչպես են զոհվում անմեղ և խախաղ բնակիչները մի քանի մեծ պաշտոն ունեցող մարդկանց կոնֆլիկտի պատճառով և սակայն խնդիրը մի քանի օր է դաթարում և նորից շարունակվում է և արդունքում ոչ մի լավ բան տեղի չի ունենու միայն դիակներ և դիակներ: Ես հույս ունեմ կարողացա ձեզ բացատրեմ որ պատերազմները միայն ցավ և խարնաշփոտ են ստեղծում և իմ կրծիքով ինչել պատահի մարդիկ Աստծու ստեղծած արարածներնեն և Աստված նրանց լեզու և խելք է տվել որպեսի կանխի պատերազմները:

                                               ՎՐԵԺ

ՎՐԵԺ… Այս գացմուքը ծանոթ է բոլորին: Յուրաքանչուրը իր կյանքում  գոնո մեկ անգամ զգացել է այդ չարաբաստիկ զգացմունքը:Այդ զգացմունքը առաջանում է այն ժամանակ երբ վիրավորում են մարդուն մինչև հոգու խորքը:Դիպչում են մարդու ամենա նուրբ լարերին: խլեում են մարդուց իր հարազատներին:վիրավորում են մարդու սերը: Հայհոյում մարդուն,ստորացնում թշնամիների ներկայութամբ,երբ մարդուց խլում են իր հայրենիքը:Անգամ փոքր երեղան մինչև խորը ծերություն հիշու է այն մարդուն որ իրենից խլել է իր սիրծ խաղալիքը:Վրեժը դա հոգու և զգացմունքների թեժ պայքար է  և հենց այդ պահին ծնվում է այդ անցանկալի և դաժան երեվույթը:

                                          Պայքար

Կյանքը պայքար է: Պայքարը կռիվ:Պայքարում են մրջյունները, պայքարում են փղերը,պայքարում են բարակ սիզախոտը և հսկայական դարավոր կաղնին:
Նորածինը ծնվելուց իր պայքարը և բողոքը արտահայտում է ճիչով, իսկ ալեհեր ծերունին պայքարում է իր կյանքը մի քիչ երկարացնելու համար:Այս ամենը կյանքի և ահվան պայքար է:Պայքար կա նայև հանուն հայրենիքի, հանուն կրոնի,հանուն իրենց իրավունքների, մեր հայ ժողովուրդը իր ամբողջ գիտակցական կյանքով գտնվում է պայքարի մեջ: Պայքար ընդեմ ցեղասպանության,պայքար հանուն իրենց ուժով զավթած հայկական հողերի:Քանի դեռ երկրագունդը գոյություն ունի,պայքարնել հանուն,ինչ որմի բանի գոյություն կունենա:     


   Ես այսպիսին եմ…

     

Աշխարհում կա մոտ յոթը միլիարդ մարդ, երկու հարյուրից ավել պետություն, մի քանի տասնյակ լեզու, բոլորը ունեն իրենց անունները և ագանուները, իրենց յուրահատուկ տեսքը և դիմագծերը, և բոլորը տարբերվում են մեկը մյուսից; Սակայն բոլորս նմանենք իրար մի  բնավորության գծով համեմատվում ենք մյուսներին; Բոլորս ուզում ենք անթերի լինել չհասկանալով որ դա հնարավոր չէ մենք չենք հասկանում որ մեր թերությունը մեկ ուրիշի  համար առավելության գագաթնակետն է, կամ մեր առավելությունը մյուսի համար թերություն է; Մենք ապրում ենք հաշվի առնելով մյուսների կարծիքները, ստեղծում ենք մեր համար կուռքեր  և ցանկանում ենք նամանվել նրանց; Ցանկանում ենք նմանվել մեր ծնողներին, բարեկամներին, ծանոթներին կամ ինչվոր հաջողակ կինոաստղին, սպորցմենին համարելով նրանց անթերի և մենք այդ ժամանակ կորցնում ենք մեր առանձնահատկությունը  մեր <ԵՍ>ը: Պտկերացրեք,  որ  բոլորս լինեինք նույն հասակի, նույն մտածելակերպով նոյն կառուցվածքով ու նույն դիմագծերով պարզպս կյանքը կլիներ անիմաստ և անհետաքրքիր, այնպես որ եկեք ապրենք  ամեն մեկս մեր կյանքով չխառնվելով ուրիշների կյանքին չնմանվելով ուրիշներին լինենք այն ինչ կանք  ստեղծելով մեր <ԵՍ>ը

Կուզեի լինել
Ռաբին Դրանաթ Թագոր

Երբ առավոտյան ժամը ութը խփում է, և ես մեր նեղ փողոցով ճամփա եմ ընկնում դեպի դպրոց, ամեն օր դեմս ելնում է մանրավաճառը. «Ասե~ղ ու թե~լ, քորո~ց, մատանի~, սիրուն օղե~ր»,-  կանչում է նա: Եվ ստիպված չէ բնավ շտապելու, ստիպված չէ անպատճառ այս կամ այն փողոցում լինելու, ստիպված չէ այսինչ տեղը գնալու և մանավանդ այսինչ ժամին անպայման տուն վերադառնալու:

Կուզեի ես էլ մանրավաճառ լինել, թափառել ամբողջ օրը ճամփաների վրա ու կանչել. «Ասե~ղ ու թե~լ, քորո~ց, մատանի~, սիրուն օղե~ր»:

Երբ իրիկունները  վերադառնում եմ դպրոցից, միշտ հանդիպում եմ պարտիզպանին, որ իր ցանկապատի ետևում հող է մշակում: Բահը ձեռքին` անում է այն, ինչ որ սիրտն  ուզում է` փոշոտում է հագուստները: Եվ ոչ մեկից նկատողություն չի ստանում, երբ արևի տակ վառվում է կամ թրջվում է անձրևից:

Կուզեի ես էլ պարտիզպան լինել, մշակել իմ պարտեզը, և ոչ մեկը իմ փորելը չարգելեր:

Երբ մութն ընկնում է, ու մայրիկս ինձ ուղարկում է անկողին, իմ բաց պատուհանից տեսնում եմ հաճախ մեր փողոցի պահապանին, որն իջնում և բարձրանում է հաստ փայտը ձեռքին:

Փողոցը մութն է ու լռիկ. և հեռվում` ցցի վրա տնկած լապտերը կարծես մի հրեշ լինի` մեկ հատիկ կարմիր աչքով:

Իսկ պահապանի ձեռքին երերում է  լապտերը, որը քարշ է տալիս իր երկար ստվերի հետ ու բնավ անկողին չի մտնում:

Կուզեի ես էլ պահապան լինել, ամբողջ գիշերը քայլել փողոցներով և լապտերովս ստվերները փախցնել:

 Այս ստեղծագործության ասելիքն այն Էր, որ պետք չէ ճնշել որևէ մեկին ինչ-որ հարցում: Մենք`ինքներս  պետք է որոշենք ինչով զբաղվել, որպեսզի ապագայում չփոշմանենք և երազենք հայտնվել ուրիշի տեղում:

շրջապտույտ

Չկանք,
Ծնվում ենք,
Միայնակ նկարվում,
Մեծանում ենք,
Երկուսով նկարվում,
Ծորանում ենք ,
Միայնակ նկարվում:
ՈՒ հետո ,
Կրկին ,
Չկանք;

Կյանքի մասին այս փոքրիկ ստեղծագործությունը նկարագրում  է մեզ, մեր շրջապտույտը չծնված վարկիյանից  մինչև մահ:Միքանի բառ և անբողջ կյանք:

Սա շատ հին պատմություն է, որը պատմել են մարդիկ, որոնց համար կարևոր էր իմաստությունը: Այն պատմում է չորս հարևան ընկերների մասին, որոնք ուսանում էին այնպիսի վարպետների մոտ և ուսանելու ընթացքում հասել էին այնպիսի զարմանալի բարձունքների, որ նրանցից յուրաքանչյուրը վստահորեն կարող էր ասել, որ հասել է իմացության գագաթնակետին: Այնպես պատահեց, որ այս չորսը որոշեցին ճամփորդել և գործածել իրենց իմացությունը,  քանի որ ինչպես  ասվում է. <<Արդյո՞ք հիմար չէ նա, ով ունի գիտելիքներ և դրանք չի օգտագործում>>: Նրանք  ճամփա ընկան միասին, սակայն ի սկզբանե գիտեին, և  նախապես էլ հայտնի էր,  որ ի տարբերություն երեք ընկերների, որոնք հմուտ էին և՛ տեսության, և՛ իրագործման մեջ, չորրորդը գիտելիքներով թույլ էր, բայց ընբռնելու շնորհ ուներ: Որոշ ժամանակ անց, երբ նրանք ավելի լավ ճանաչեցին  միմյանց, երեք ընկերները զգացին, որ իրենց գործընկերը չունի համապատասխան որակներ, և որոշեցին նրան տուն ուղարկել: Երբ նա հրաժարվեց, ընկերները նրան ասացին.

-Դա հատուկ է այնպիսիններին, ինչպիսին դու ես, անտարբեր՝ առավելություններ ունեցող զարգացած  մարդկանց նկատմամբ և համարելով, որ դու նրանց հետ հավասար ես:

Բայց այնուամենայնիվ նրանք թույլատրեցին, որ նա հետևի իրենց, թեպետ նրան դուրս մղեցին իրենց շրջապատից: Ստացվեց այնպես, որ նրանք  ճանապարհին  ոսկորներ և ինչ-որ կենդանու մասեր գտան:

-Ահա՛,- ասաց առաջինը,- իմ պատկերացմամբ այս կույտի մեջ  առյուծի կմախք և ոսկորներ են:

-Իսկ ես,- ասաց երկրորդը,- տիրապետում եմ այնպիսի գիտելիքների, որ կարող եմ այս կմախքի միջոցով վերականգնել առյուծի մարմինը:

-Դե, իսկ ես,- ասաց երրորդը,- տիրապետում եմ այնպիսի արվեստի, որ կարող եմ վերադարձնել կյանքը: Այնպես որ ես կարող եմ կենդանանցնել այս մարմինը:

Նրանք որոշեցին այդպես էլ վարվել ոսկորների կույտի հետ՝ կիրառել իրենց գիտելիքները: Չորրորդը, բռնելով նրանց ձեռքերը, ասաց հետևյալ խոսքերը.

-Թեև ես բավարար տաղանդ և ընդունակություն չունեմ, բայց այնուամենայնիվ ինչ-որ բան հասկանում եմ: Սրանք իսկապես առյուծի մնացորդներ են. նրան կյանքի կվերադարձնենք, և նա մեզ տեղում կսպանի:

Բայց այն երեքը շատ էին ոգևորվել տեղում գործնական աշխատանք կատարելու հնարավորությունից: Մի քանի րոպե անց նրանց դիմաց կանգնեց մի հսկա, կենդանի ու սոված առյուծ: Մինչ այն երեքը զբաղված էին իրենց գործողություններով, չորրորդը  բարձրացավ բարձր ծառի վրա: Այնտեղից նա տեսավ, թե ինչպես առյուծը հոշոտեց իր ուղեկիցներին և սլացավ դեպի անապատ: Միակ փրկվածը ծառից իջավ և ճիշտ համարեց վերադառնալ տուն: